Prace maturalne są elementem ustnej matury z polskiego analizowaną przez komisję egzaminacyjną. Drugą częścią egzaminu ustnego jest dialog maturzysty z komisją egzaminacyjną tycząca tematu zaprezentowanej prezentacji i przywołanych lektur.
Prezentacja maturalna polege na publicznym i ustnym omówieniu wybranego przez maturzystę tematu pracy. Temat prezentacji powinno się prezentować w sposób jak najbardziej całościowy, spójny oraz rzeczowy. Trafny dobór tematu i sposobu jego przekazania pozwala na zaprezentowanie indywidualnych zainteresowań oraz hobby. Regulamin daje możliwość wystąpienia z propozycją własnego tematu, który jednak wcześniej zaakceptować polonista, a następnie Okręgowa Komisja Egzaminacyjna aprobująca obowiązujący w danej szkole spis tematów.
Za wypowiedź ustną można uzyskać najwięcej 20 punktów. Placówka szkolna musi zapewnić akcesoria konieczne do zaprezentowania materiałów pomocniczych dostarczonych wcześniej przez zdającego. W trakcie pokazywania pracy maturalnej maturzyście nikt nie powinien przeszkadzać uwagami lub zapytaniami. Członkowie komisji egzaminacyjnej będą głównie badać umiejętność komunikacji werbalnej oraz zdolność organizowania warsztatu pracy.
Umiejętność organizowania pracy polega na przemyślanej i rzeczowej kompozycji prezentacji – zgodnym z zasadami podzieleniu treści na wstęp, rozwinięcie oraz zakończenie. Zasadnicze jest pokazanie komisji egzaminującej właściwego poznania tematu i uargumentowanie postawionego problemu.
Na przygotowanie pracy maturalnej z języka polskigo jest sporo czasu, więc powinno się właściwie zaplanować następujące po sobie fazy pracy nad nią. Opracowanie zakończonego tematu wymaga rozważenia, poszukania potrzebnych materiałów, czasu na napisanie, a w następnej kolejności nauczenie się prawidłowego przedstawienia tematu prezentacji.