Trzeba do rodziny różowatych (Rosaceae), tej samej do której wchodzi większość
uprawnych roślin sadowniczych. Uprawowe znaczenie mają cztery gatunki tj.:
czeremcha pospolita (Padus avium Mill. syn. Padus racemosa (Lam.) Gilib.), czeremcha
wirginijska (Padus virginiana (l.) Mill.), czeremcha pensylwańska (Padus pensylvanica
L.) i czeremcha późna (amerykańska)(Padus serotina (Ehrk) Agerdh.). Czeremcha to także wyśmienity materiał dekoracyjny, florysci częściej ją wykorzystują budując przykładowo. bukiety ślubne.
W Polsce powszechnie coraz większym nad brzegami rzek gatunkiem jest czeremcha
pospolita. Wytwarza krzewy albo drzewa do 10 m wysokości z gęstą koroną. Posiada liście
matowe, eliptyczne, długości 5-10 cm i szerokości 2-6 cm, z kępkami włosków przy
nerwie od spodu. Kwiaty białe w zwisających gronach o intensywnym duszącym, ale
przyjemnym zapachu. Owoce jadalne, czarne , kuliste, o średnicy 6-8 mm.
W parkach, a również w nasadzeniach leśnych sadzone są trzy pozostałe gatunki
czeremchy: wirginijska, pensylwańska i późna. Są to często drzewa wyrastające
do 15 m wysokości i mające pień o średnicy do 30 cm. Kora ma korzenny, niezbyt
przyjemny zapach. Liście lancetowate, błyszczące. Kwiaty białe, zebrane w kwiatostany,
długości 8-12 cm. U czeremchy amerykańskiej nie pachną. Kwitną w maju albo w
początkach czerwca. Owoce jajowato okrągłe, jadalne. W latach urodzaju (kiedy kwiaty
nie przemarzną) z jednego drzewa można zebrać do 50 kg owoców. Największe
owoce o średnicy 8-10 mm produkuje czeremcha amerykańska.
Owoce wymienionych gatunków czeremch mogą być z powodzeniem wykorzystywane
zarówno w przetwórstwie domowym, jak i w ziołolecznictwie. Na przetwory
używa się owoców po usunięciu pestek.
W współzależności od warunków okresu wegetacyjnego owoce zawierają: 23-27 %
suchej masy, 8,7-11,3 % cukrów, dominuje glukoza nad sacharozą. 0,22 % związków
pektynowych (jedynie protopektyna), 1-2,3 % kwasów (dominują kwas jabłkowy i cytrynowy),
około 4 mg% witaminy C. W miąższu owoców występują następujące aminokwasy:
lizyna, walina, tryptofan, prolina, alanina, kwas glutaminowy i asparaginowy, asparagina. Suma związków garbnikowych i barwników wynosi 210-1660 mg%.
Ogólna zawartość katechin 110 mg% (wolnych form 85), leukoantocyjanów 175, flawonoidów
500, antocyjanów 1490 mg%. Antocyjany są reprezentowane poprzez dwie
pochodne cyjanidyny: cjanidyno 3- rutynozyd i cyjanidyno 3-monoglikozyd. Występują
one w równych ilościach.
Poza owocami w lecznictwie wykorzystywana jest kora. Z kory można także
otrzymywać zielony i brązowy barwnik. Drewno nadaje się do wyrobu mebli i pamiątek.
Można go polerować. Liście oddziaływują bakteriostatycznie i są wykorzystywane
w medycynie.
Panuje mniemanie, że w owocach czeremchy znajduje się szkodliwa dla organizmu
ludzkiego amygdalina. Pietrowa (1987) natomiast podaje, że nie jest to uzasadnione-
.Owoce wymienionych gatunków, a zatem pospolitej, wirginijskiej, pensylwańskiej i
amerykańskiej zawierają nie więcej amygdaliny jak wiśnie, czereśnie, jarzębina i aronia.
Bardzo podobnie jest z pestkami. Wg. Gammermana i wsp. (1990) ilość amygdaliny w
pestkach wynosi do 1,5 %.
Na niewielkich działkach nie trzeba sadzić czeremch, głównie pierwszych trzech
gatunków ze względu na zajmowaną poprzez nie powierzchnię. Mogą rosnąć poza ogrodzeniem.
W parkach mogą być sadzone przy alejach (dekorują pięknymi kwiatami i
owocami). Trzy pierwsze z wymienionych gatunków wymagają gleb próchnicznych o
dużej wilgotności. Dobrze znaszą okresowe zalewanie wodą, a także zacienienie. Czeremcha
amerykańska ma możliwość rosnąć na bardziej suchych i piaszczystych terenach.
Czeremchy najłatwiej jest rozmnażać z nasion. Po zerwaniu owoców (należy je
zebrać bo są one bardzo lubiane przez ptactwo), np. na przetwory i przetarciu ich na
sicie pestki można niezwłocznie wysiać na zagonie. Przejdą one wówczas stratyfikację
w glebie, wiosną skiełkują i wydadzą siewki.