Głóg (Crataegus) należy do rodziny różowatych (Rosaceae). Rodzaj ten obejmuje
mniej więcej tysiąca gatunków głogów, które występują zarówno w Europie, Azji jak i
Ameryce Północnej. W Polsce częściej można spotkać głóg jednoszyjkowy (Crataegus
monogyna Jacq), oraz dodatkowo dwuszyjkowy (Crataegus oxyacantha L.).
Obydwa te gatunki tworzą drzewa do 8 m wysokości. Głóg jednoszyjkowy posiada
liście klapowe, głęboko powcinane. Występuje pospolicie na terenie całego niżu w zaroślach
i słabo zwartych lasach. Głóg dwuszyjkowy występuje w znacznie mniejszym
nasileniu zwłaszcza w rejonach Polski środkowej. Jest go więcej na zachodzie kraju
, a ponadto na pogórzu. Liście tego gatunku tworzą jedynie od strony wierzchołka 3 w mało znaczącej liczbie sytuacji 5
klap. Obydwa gatunki kwitną w maju, i czerwcu (jednoszyjkowy nieco w przyszłości).
Kwiaty białe zebrane w baldachogrona. Kwiaty te rówiez służą jako świetny materiał na użytkowanie we florystyce szczególnie kiedy tworzy się kompozycje na stół czy bukiety ślubne.
W owocu głogu jednoszyjkowego znajduje się 1 orzeszek (pestka) mająca na
zewnątrz kruchą osłonę. W owocach głogu dwuszyjkowego znajdują się 2-3 orzeszki
bez takiej osłony. Nazwa jedno lub dwuszyjkowy pochodzi od słupka w kwiecie, który
posiada jedną lub dwie szyjki i jedną albo dwie zalążnie. Powstaje jedno albo dwa – trzy nasiona.
Owoce są w ogromnej liczbie przypadków barwy intensywno czerwonej. Mogą posiadać też barwę pomarańczową,
żółtą albo wręcz czarną. Zależy to od gatunków. Owoce głogu jedno i
dwuszyjkowego posiadają długość do 1 cm.
Owoce większe posiadające długość mniej więcej 2-2,pięć cm i piękne zabarwienie koloru
purpurowego ma gatunek pochodzący z Ameryki Północnej – głóg szkarłatny (Crataegus
coccinea). Posiada liście szerokie ostro i płytko klapowane. Kwitnie w maju.
Owoce są zebrane w małych baldachogronach. Są smaczniejsze od wcześniej opisanych
gatunków, gdyż w miąższu mają nieco więcej kwasów. Owoce są duże, a więc
łatwiejsze do zbioru i przerobu. Głóg szkarłatny produkuje wysokie krzewy albo nieduże
drzewa (około 4 m wysokości).
Owoce wszystkich gatunków głogów jak podaje Sękowski (1993), są jadalne.
Mogą być spożywane na surowo, lub po przetworzeniu na: susz, konfitury, marmolady,
przeciery, kisiele, nalewki. Są surowcem do wyrobu leków przez zakłady farmaceutyczne
i różnorakich naparów w ziołolecznictwie domowym.
Łojko (1993) podaje, że wszystkie gatunki głogów zawierają w owocach dużą
ilość flawonoidów, między innymi witeksynę, orientynę i ich glikozydowe związki.
Zawierają też leukoantocyjany , a dodatkowo trójterpeny. Owoce posiadają dużą ilość suchej masy, od 29 % do 47 %. W tym cukry (z przewagą zwykłych) stanowią 10-18 %. Zawartość
witaminy C waha się w współzależności od gatunku i fazy dojrzałości owoców od
20,pięć do 100 mg%. Suma kwasów organicznych i waha się w granicach 0,5-0,8 %.
Związki pektynowe stanowią 1,9 do 6,1 %, a karoteny od 2,9 do 8,2 mg%.
Głogi należą do roślin o niezbyt dużych wymaganiach glebowych. Mogą rosnąć
dosłownie w miejscach nieco ocienionych. Są odporne na suszę i mrozy. Sadzi się je
też jako żywopłoty przy większych obiektach, lub jako drzewa alejowe.
Szczególnie dekoracyjne są odmiany mające różowe albo czerwone kwiaty. W
małym ogrodzie wystarczy posadzić 1-2 nieduże drzewa wielkoowocowego głogu
szkarłatnego w odległości 3-4 m.
Głogi można rozmnażać z nasion, poddając je stratyfikacji w wilgotnym torfie i
piasku w temperaturze około 5oC. Można też wysiewać bezpośrednio do obszaru.
Wschody nie są równomierne i w pewnych sytuacjach nasiona kiełkują dopiero po roku.
W szkółkach rozmnaża się przede wszystkim poprzez szczepienie na podkładkach głogu
jednoszyjkowego. Tyczy się to gatunków wielkoowocowych jak również odmian zdobniczych.
Odmiany pochodzenia amerykańskiego, a w tym i głogu szkarłatnego rosną zdrowo w
założeniach Polski i nie wymagają specjalnej ochrony przed chorobami, i szkodnikami.