Najtragiczniejsza wojna światowa to czas który odmienił postrzeganie człowieczeństwa. Grzechy podczas walk i okupacji silnie odcisnęły się na mentalności niemałej ilości narodów. Na przeczące człowieczeństwu zdarzenia nie pozostali niewzruszeni również twórcy literatury. Po zaprzestaniu działań zbrojnych zostało napisanych mnóstwo lektur poświęconych tym wydarzeniom. Jednym z najbardziej realnych opowieści są “Medaliony” Nałkowskiej. To zarówno wyjątkowy zapis o najtragiczniejszych momentach, ale i dzieło prozatorskie.
Twórczyni nie usiłowała napisać genialnego utworu. Zmierzała do ocalenia od zapomnienia historii konkretnych uczestników tej niewyobrażalnej zbrodni – zarówno ofiar, jak i oprawców. W skondensowanych historiach przedstawia wycinki wojennej realności. Możemy poprzez lekturę zrozumieć oryginalne historie i przemyślenia o walce i jej bestialstwu. Za pomocą wybranej formy “Medaliony“ głęboko zapadają w pamięć. Nikt nie może zostać niewzruszony wobec przedstawionych fragmentów z okupacyjnego życia.
Pisarka w w poszczególnych tekstach nikogo nie postponuje. Konkluzje zostawia czytelnikom. Próbuje jednakże skierować do przyszłych pokoleń odezwę, z nadzieją, że wojenna katastrofa nigdy już nie stanie się rzeczywistością. Przede wszystkim głęboka jest opowieść: “Wiza”. Mimo iż dotyczy jednostkowego wypadku ukazuje całe zezwierzęcenie wojny przeciwko Hitlerowi.