II wojna światowa to okres który przedefiniował wiele pojęć. Okrucieństwa podczas walk i okupacji głęboko odcisnęły się na mentalności mnóstwa narodów. Na tragiczne fakty nie pozostali nieczuli również pisarze. Po zaprzestaniu działań zbrojnych zostało wydanych sporo opowiadań poświęconych tym wydarzeniom. Jednym z najbardziej znanych tekstów są “Medaliony” Nałkowskiej. To zarówno unikalny dokument o krwawych czasach, jak i dzieło literackie.
Autorka nie starała się napisać wiekopomnego dzieła. Zmierzała do zachowania przeżyć wybranych obserwatorów tej niedającej się wyobrazić zbrodni – zarówno ofiar, jak i faszystów. W celnych historiach ukazuje wycinki bezdusznej realności. Możemy poprzez lekturę poznać pojedyncze historie i przemyślenia o wojnie i jej cechach. Za sprawą przemyślanej formy “Medaliony“ głęboko zapadają w pamięć. Żaden z czytelników nie może zostać obojętny wobec ukazanych scen.
Autorka w swych utworach nikogo nie wytyka. Konkluzje pozostawia czytelnikom. Próbuje natomiast skierować do urodzonych po wojnie pokoleń apel, z wiarą, że miniona katastrofa nigdy więcej się nie powtórzy. W szczególności głęboka jest relacja: “Wiza”. Chociaż tyczy się pojedynczego zdarzenia uświadamia całe zezwierzęcenie II wojny światowej.