Najtragiczniejsza wojna światowa to okres który odmienił postrzeganie człowieczeństwa. Okrucieństwa wobec przegranych mocno pozostały w pamięci wielu grup etnicznych. Na tragiczne wydarzenia nie pozostali głusi również literaci. Po skończeniu działań wojennych zostało stworzonych wiele utworów związanych z tymi wydarzeniami. Jednym z najbardziej konkretnych tekstów są “Medaliony” Nałkowskiej. To zarówno niezwykły przekaz o krwawych momentach, ale także wielka literatura.
Twórczyni nie chciała stworzyć genialnego dzieła. Zmierzała do zapamiętania historii wymienionych uczestników tej wielkiej zbrodni – zarówno poszkodowanych, a także katów. W celnych opowiadaniach opisuje części nieludzkiej rzeczywistości. Mamy możliwość poprzez lekturę pojąć oryginalne wydarzenia i zdania o walce i jej okrucieństwach. Za sprawą szczególnej formy “Medaliony” mocno oddziałują na psychikę. Żaden z czytelników nie może pozostać niewrażliwy wobec ukazanych historii.
Autorka w zbiorze opowiadań nikogo nie postponuje. Przemyślenia pozostawia czytelnikom. Usiłuje jednakże skierować do nowych pokoleń odezwę, z wiarą, że miniona katastrofa nigdy już nie będzie możliwa. W szczególności istotna jest historia: “Dorośli i dzieci w Oświęcimiu”. Pomimo że dotyczy jednostkowego wypadku przedstawia całe okrucieństwo największej wojny w historii.