W polskiej historii literatury istotne miejsce stanowią epopeje. Prócz najbardziej znanej, jaką jest “Pan Tadeusz” dostrzeżemy także odmienną książkę, która zawiera paradygmaty tego unikalnego gatunku. “Nad Niemnem” Orzeszkowej to lektura, która została wydana w pozytywizmie. Pokazuje ona obszerną panoramę egzystencji polskiej szlachty.
Pierwszoplanowi bohaterowie to mieszkańcy Korczyna. Po powstaniu styczniowym niezmiennie mierzą się z problemami z płynnością finansową. Mimo to ich domostwo dość często odwiedzają zamożniejsi sąsiedzi i przedstawiciele możnych rodów. Obok ziemiaństwa autorka zaprezentowała również pozycję biednej – mieszkającej w zaścianku. Mimo niełatwej sytuacji wiedzą jak mieć radość z prostego życia, a z pewnością są patriotami.
Prócz konfliktów w powieści “Nad Niemnem“ jest również podniesiona idea zachowania tradycji oraz mozolnej pracy na roli. Autorka jest przekonana, że wyłącznie dzięki tym ideom można spokojnie trwać w trudnych czasach w niepewnych czasach.
Dla tych, dla których moralne wskazówki nie są ważne dzieło dostarcza także innego tematu. Jest to problem powstającej czułości pomiędzy Janem Bohatyrowiczem, a dziewczyną z Korczyna. Z początku na ich ścieżce do spełnienia ukazuje się niemało przeciwności, między innymi panna z dobrego domu nie potrafi pracować fizycznie, jednak na koniec opisana historia kończy się szczęśliwie, a Jan i Justyna decydują się być razem.