W narodowej historii literatury główne miejsce stanowią epopeje. Prócz najsławniejszej, którą jest “Pan Tadeusz” wymienimy również odmienną publikację, która wypełnia wyznaczniki tego ponadczasowego gatunku. “Nad Niemnem” Orzeszkowej to lektura, która ukazała się w epoce pozytywizmu. Prezentuje ona szeroką panoramę życia polskiego ziemiaństwa.
Najdokładniej ukazani bohaterowie to mieszkańcy dworu w Korczynie. Po walkach niepodległościowych ciągle obcują z problemami z płynnością finansową. Jednak ich domostwo dość często odwiedzają lepiej sytuowani sąsiedzi i reprezentanci arystokracji. Obok właścicieli majątków autorka ukazała również pozycję pozbawionej pozycji – mieszkającej w zaścianku. Pomimo nielekkiej sytuacji wiedzą jak być wdzięcznym za proste życie, a niewątpliwie kochają ojczyznę.
Oprócz nieporozumień w utworze “Nad Niemnem“ została też podniesiona idea obyczajów i obrzędów oraz mozolnej pracy. Twórczyni jest przekonana, że wyłącznie dzięki tym wartościom można spokojnie egzystować w trudnych czasach w niepewnych czasach.
Tym, dla których moralne idee nie są najważniejsze utwór dostarcza także innego tematu. Jest to wątek powstającej namiętności między Janem Bohatyrowiczem, a dziewczyną z Korczyna. Na samym początku na ich drodze do szczęścia ukazuje się kilka komplikacji, między innymi panna z dobrego domu nie jest przyzwyczajona pracować na roli, mimo to w zakończeniu cała historia kończy się radośnie, a decydują związać się.