W narodowej tradycji literackiej główne miejsce wyznaczają epopeje. Prócz najbardziej sławnej, którą jest “Pan Tadeusz” odnajdziemy także inną publikację, która spełnia wyznaczniki tego ponadczasowego gatunku. “Nad Niemnem” Orzeszkowej to powieść, która została wydana w czasach pozytywizmu. Prezentuje ona obszerną panoramę losów szlachty żyjącej na prowincji.
Najważniejsi bohaterowie to mieszkańcy Korczyna. Po insurekcji styczniowej wciąż borykają się z problemami pieniężnymi. Mimo to ich dworek nierzadko odwiedzają bardziej majętni znajomi i reprezentanci arystokracji. Obok ziemiaństwa autorka pokazała również pozycję zubożałej szlachty – mieszkającej w zaścianku. Mimo trudnej sytuacji potrafią mieć radość z prostego życia, a z pewnością są patriotami.
Oprócz kłótni w powieści “Nad Niemnem“ jest też podniesiona istota kultywowania tradycji oraz ustawicznej pracy na roli. Autorka twierdzi, że wyłącznie dzięki tym ideom można szczęśliwie egzystować w niespokojnych czasach.
Tym, dla których moralne napominania nie są ważne powieść dostarcza także innego tematu. Jest to wątek powstającej czułości między młodym Bohatyrowiczem, a Justyną Orzelską. Początkowo na ich drodze do szczęścia ukazuje się niemało komplikacji, na przykład mieszkanka Korczyna nie przywykła ciężko pracować, mimo tego w zakończeniu zaprezentowana historia kończy się radośnie, a młodzi decydują się być razem.