Istnieje ponad 120 gatunków kalin. Bardzo istotne znaczenie w uprawie dla celów
kulinarnych i leczniczych ma Kalina koralowa (Viburnum opulus L.) należąca do
rodziny przewiertnikowatych (Caprifoliaceae). Produkuje krzewy dorastające do 3-4 m
wysokości. Rośnie nad brzegami jezior i rzek, a również na wyrębach leśnych. Lubi miejsca
nasłonecznione, chociaż znosi zacienienie. Pędy młode posiadają barwę szaropopielatą,
starsze brunatną, a w pewnych sytuacjach czerwonawą. Jej szcególny wyglad znajduje wykorzystanie też we florystyce. Florysci układając bukiety ślubne w wielu wypadkach wykorzystują tę uniwersalną roślinę.
Osadzone na długich ogonkach liście są długości 7-10 cm szerokojajowate z
trzema albo pięcioma klapami. Mają barwę ciemnozieloną, jesienią przebarwiają się na
żółto lub purpurowo.
Kwiaty białe, zebrane w duże baldachy do 15 cm średnicy. Kwitnienie przypada
na koniec maja albo czerwiec. Owocem jest pestkowiec o średnicy 0,7-1,0 cm, przeważnie
kulisty, po dojrzeniu intensywnie czerwony. Na świeżo posiada gorzki smak. Po przemarznięciu
tracą znacząca większość nieprzyjemnej goryczy.
W ogrodach w wielu przypadkach sadzona jest odmiana botaniczna tego gatunku (Viburnum
opulus roseum L.) zwana buldoneżem. Pięknie kwitnie, a baldachy wyglądają jak białe
pompony. Nie zawiązuje ona jednak owoców i wymaga w uprawie dużo światła. Posiada
jedynie znaczenie ozdobne.
Dojrzałe owoce kaliny zawierają: 18-20 % suchej masy, 6-11 % cukrów (w tym
2,3-3 % oligosacharydów), od 0,37 do 1,1 % związków pektynowych, 1,9-3,2 %
kwasów organicznych, 1-40 mg% kwasu askorbinowego (witamina C), 0,37-2,1 %
karotenu, 460-1868 mg% garbników i barwników. Aktywne polifenole to głównie: katechiny,
leukoantocjany, antocjany. Antocjany kaliny są pochodnymi cjanidyny. Jest
ich w owocach od 95-320 mg%. W owocach znajduje się glukozyd wiburnina , a ponadto
cykliczny alkohol wiburnitol. Wiburnina nadaje owocom nieprzyjemny gorzki smak.
Liście kaliny zawierają wiburninę i witaminę K. W nasionach jest do 21 %
tłuszczu. Kora zawiera do 5,pięć % smołopodobnych olejków eterycznych, dających
przy hydrolizie kwasy: izowalerianowy, octowy, mrówkowy, kaprynowy, kaprylowy,
masłowy, linolowy, arotynowy i palmitynowy.
Bogactwo składników zawartych w owocach i różnych innych częściach rośliny
sprawia, że posiada ona szerokie użycie w medycynie. Do tego celu używa
się poza owoców korę, kwiaty, liście i korzenie.
Kalinę można sadzić też w ogrodach przydomowych i działkowych. Spełnia
wówczas potrójną rolę: dekoracyjną, dostarcza owoców na przetwory i ma możliwość być wykorzystywana
do przygotowania środków leczniczych. Sadzić ją możemy w odległości
3-4 m od innej rośliny. Można ja prowadzić jako drzewko. Wtedy wyprowadza się
jeden pień i formuje jak równieżnne drzewa w ogrodzie lub pozostawia bez formowania.
276
Można również prowadzić w formie krzewu z wieloma pędami szkieletowymi. Kalina dużo lepiej
plonuje na glebie próchnicznej i wilgotnej. Może rosnąć na glebach słabszych i stanowiskach
ocienionych, ale plonowanie będzie słabsze. W szpalerze (przykładowo. osłona przed
ogrodem) można ją sadzić co 2-2,pięć m jedna od drugiej w rzędzie. Dobrze jest pod
krzewami wyściółkować obornikiem i przypruszyć ziemią lub kompostem. Bardzo dobrą
ściółką jest kora z drzew (z tartaku), gdyż zatrzymuje parowanie gleby, zwiększa
jej pojemność wodną, a rozkładająca się od spodu masa organiczna dostarcza odżywczych
składników.
Kalinę można kupić w szkółkach leśnych, a także wygenerować własnymi siłami. Jesienią
trzeba wydobyć nasiona z owoców i wysiać zaraz. Można też przestratyfikować
nasiona poprzez okres około 2 miesięcy i wysiewać wczesną wiosną w rowki odległe
od siebie o 40 cm. W rowku na głębokości 2 cm umieszczamy nasiona odległe od
siebie o 10 cm. Rośliny wyprodukowane z nasion zaczynają kwitnąć i owocować w 3-
4 roku po ich posadzeniu.
Kalinę można także rozmnażać wegetatywnie z sadzonek zielnych w połowie
lata oraz dodatkowo poprzez odkłady. Ten ostatni metodę jest łatwy, bo odkład można zrobić bez
trudu o ile roślina mateczna posiada formę krzaczastą.