Najbardziej cenioną patriotyczną pozycją literacką jest dzieło Pan Tadeusz Mickiewicza. Autor stworzył swą epopeję podczas pobytu na emigracji, gdy Rzeczpospolita była pod zaborami. Próbował utrwalić odchodzący świat szlacheckich dworków i jego charakter.
Pan Tadeusz jako epopeja przedstawia rozległy przekrój szlacheckiego życia społecznego. Pokazuje życie i obyczaje panujące na Litwie. Oprócz podstawowego wątku – to jest wydarzeń odbywających się w dworku szlacheckim po przybyciu tytułowego bohatera, mamy możliwość w niej znaleźć takie tematy jak losy Jacka Soplicy, charakterystykę szlachty, intrygi miłosne czy przedstawienia polowania. Kanwą trzynastozgłoskowca jest spór o nieruchomość pomiędzy dwoma ważnymi klanami. Fabułę uzupełniają barwne opisy przyrody, a wśród nich te poświęcone: zachodowi słońca.
Na uwagę zasługuje niesłychanie bogaty język, którym jest opowiedziana książka. Na prawie każdej stronicy odszukamy charakterystyczne porównania i epitety. Odbiorcę zachwycić może niespotykana dbałość o piękno polskiej mowy.
Pan Tadeusz to także niespotykane źródło historyczne przybliżające myślenie ludzi z odchodzących w niepamięć. Także dzięki temu powinno być bliskie każdemu Polakowi, jak również mieszkańcom innych narodowości próbujących zgłębić ojczystą kulturę.