Mnóstwo miłośników literatury twierdzi, iż najbardziej godną uwagi pozytywistyczną lekturą jest “Lalka” Prusa. Powieściopisarz w tym wieloaspektowym utworze przedstawił losy głównego bohatera ukazane na tle Warszawy.
Główny wątek to czułość, która wiąże Stanisława Wokulskiego i piękna kobietę. Główny bohater jest warszawskim kupcem pochodzącym ze szlachty, a Izabela jest przedstawicielką arystokracji. Ich możliwy związek złamałby niepisane zasady. Jednak kupiec skupia wszystkie swoje wysiłki aby pozyskać niemały majątek i za jego sprawą zaspokoić wszelkie zachcianki pustej “lalki”.
Następnym interesującym powieściowym zagadnieniem jest przedstawienie polskiego społeczeństwa żyjącego w stolicy. Pokazani są zarówno arystokraci, ziemiaństwo, żyjący w miastach jak i najbiedniejsi. Oprócz Polaków w książce pojawiają się inne narody – między innymi Niemcy. Prus wystrzega się stereotypowych zdań, stara się oddać prawdziwy obraz mniejszości, z jej dobrymi i złymi cechami.
Kolejnym problemem lektury “Lalka“ jest Warszawa. Uważa się ją nawet za osobnego bohatera. Pozytywistyczny pisarz opisuje zarówno dystrykty i rejony przebywania najzamożniejszych, np. Łazienki, jak i najuboższych, to jest Powiśle. Z wielką precyzją przedstawia rzeczywiste dzielnice, ich wygląd i mieszkańców. Prócz stolicy Kongresówki odszukamy też obraz Paryża, a także domu w Zasławku.