Najtragiczniejsza wojna światowa to czas pogardy. Okrucieństwa wojenne silnie wbiły się w pamięć wielu grup etnicznych. Na zbrodnicze zdarzenia nie pozostali nieczuli także pisarze. Po zaprzestaniu działań militarnych powstało mnóstwo lektur związanych z tymi wydarzeniami. Jednym z najbardziej autentycznych szczegółowych tekstów są “Medaliony” Nałkowskiej. To zarówno bezprecedensowy dokument o krwawych chwilach, ale i dzieło literackie.
Twórczyni nie pragnęła wydać wiekopomnego dzieła. Dążyła do zapisania historii konkretnych obserwatorów tej wielkiej zbrodni – zarówno ofiar, jak i morderców. W krótkich opowiadaniach opisuje detale nieludzkiej rzeczywistości. Możemy poprzez lekturę zrozumieć indywidualne historie i sądy o walce i jej bestialstwu. Za pomocą przemyślanej formy “Medaliony“ bardzo zapadają w pamięć. Żaden z odbiorców nie może zostać obojętny wobec przedstawionych opowiadań.
Autorka w swej relacji nikogo nie obwinia. Wnioski zostawia czytelnikom. Próbuje jednak skierować do kolejnych generacji apel, z nadzieją, że precedensowa katastrofa nigdy więcej się nie powtórzy. W szczególności głęboka jest historia: “Dorośli i dzieci w Oświęcimiu”. Mimo iż dotyczy indywidualnego działania przekazuje całe bestialstwo II wojny światowej.