II wojna światowa to okres odwróconego dekalogu. Zbrodnie wobec ofiar głęboko odcisnęły się na mentalności mnóstwa obywateli. Na nieszczęśliwe fakty nie pozostali niewzruszeni również dzierżący pióro. Po zaprzestaniu działań militarnych powstało mnóstwo utworów powiązanych z tymi wydarzeniami. Jednym z najbardziej znanych przekazów są “Medaliony” Nałkowskiej. To zarówno niecodzienny przekaz o krwawych chwilach, ale także wielka literatura.
Pisarka nie starała się wydać doskonałego dzieła. Dążyła do utrwalenia przeżyć wymienionych obserwatorów tej wielkiej zbrodni – zarówno poszkodowanych, a także faszystów. W niedługich opowiadaniach prezentuje wycinki bezdusznej realności. Mamy szansę poprzez lekturę zrozumieć oryginalne losy i opinie o wojnie i jej okrucieństwach. Z wykorzystaniem szczególnej formy “Medaliony“ mocno zapadają w pamięć. Żaden z odbiorców nie pozostaje nieporuszony wobec zaprezentowanych historii.
Pisarka w opowiadaniach nikogo nie obwinia. Wnioski zostawia odbiorcom. Stara się natomiast skierować do przyszłych pokoleń apel, z wiarą, że owa katastrofa nigdy już nie będzie możliwa. Szczególnie istotna jest relacja: “Dwojra zielona”. Pomimo że dotyczy indywidualnego wypadku pokazuje całe okrucieństwo II wojny światowej.