Najbardziej znaną narodową lekturą jest utwór Pan Tadeusz Mickiewicza. Wieszcz napisał swą epopeję gdy był we Francji, gdy nasza ojczyzna znajdywała się pod zaborami. Pragnął ocalić miniony świat szlachecki i jego cechy.
Pan Tadeusz jako epopeja prezentuje rozległy przekrój polskiego społeczeństwa. Charakteryzuje egzystencję i zasady zachodzące na prowincji. Obok podstawowego wątku – czyli przypadków odbywających się w dworku szlacheckim po przyjeździe młodzieńca, mamy możliwość w niej znaleźć takie tematy jak losy Jacka Soplicy, cechy szlachciców, intrygi miłosne czy opisy uczt. Istotą trzynastozgłoskowca jest spór o dobra miedzy dwoma ważnymi rodami. Główne wydarzenia dopełniają niesamowite opisy przyrody, a spomiędzy nich te poświęcone: sadowi.
Istotny jest barwny język, którym została spisana epopeja. Na prawie każdej stronie znajdziemy charakterystyczne porównania i epitety. Czytających poruszyć może wyjątkowa staranność o piękno polskiej mowy.
Pan Tadeusz to także ważne źródło historyczne prezentujące zachowanie szlachciców z odchodzących w niepamięć. Również z powodu tego musi być bliskie każdemu miłośnikowi ojczystej literatury, a także obywatelom innych narodowości chcących poznać naszą obyczajowość.