Najbardziej znaną patriotyczną lekturą jest utwór Pan Tadeusz Mickiewicza. Poeta napisał swą epopeję kiedy był za granicą, gdy Polska znajdywała się pod zaborami. Próbował zapisać odchodzący świat szlachecki i jego specyfikę.
Pan Tadeusz jako epopeja ukazuje szeroki przekrój szlacheckiego społeczeństwa. Charakteryzuje egzystencję i obyczaje obowiązujące na Litwie. Prócz kluczowego wątku – czyli zdarzeń rozgrywających się w Soplicowie po przybyciu jednego z głównych bohaterów, możemy w niej odszukać takie tematy jak losy Jacka Soplicy, specyfikę szlachty, wypadki miłosne czy przedstawienia grzybobrania. Istotą dzieła jest spór o zamek pomiędzy dwoma ważnymi klanami. Główne wydarzenia uzupełniają pełne szczegółów opisy przyrody, a spośród nich te poświęcone: stawom.
Warto zwrócić uwagę na barwny język, którym jest opowiedziana historia. Na niemal każdej stronicy odszukamy niepowtarzalne porównania i epitety. Czytelnika poruszyć może niespotykana dbałość o piękno polszczyzny.
Pan Tadeusz to także jedyne w swoim rodzaju źródło historyczne przybliżające światopogląd szlachciców z odchodzących w niepamięć. Również z powodu tego powinno być znane każdemu Polakowi, a także przedstawicielom innych państw chcących poznać ojczystą kulturę.