W rodzimej tradycji literackiej główne miejsce wyznaczają epopeje. Prócz najbardziej sławnej, którą jest “Pan Tadeusz” odnajdziemy również inną publikację, która spełnia paradygmaty tego wyjątkowego gatunku. “Nad Niemnem” Orzeszkowej to powieść, która została wydana w pozytywizmie. Pokazuje ona rozległą panoramę egzystencji polskiego ziemiaństwa.
Najdokładniej ukazani bohaterowie to mieszkańcy Korczyna. Po zrywie styczniowym ciągle borykają się z problemami z płynnością finansową. Jednak ich rodzinę dość często odwiedzają lepiej sytuowani sąsiedzi i przedstawiciele arystokracji. Obok rodzin ziemiańskich pisarka ukazała też życie biednej – której bliżej do chłopów niż szlachty. Mimo uciążliwej sytuacji nauczyli się być wdzięcznym za proste życie, a niewątpliwie są patriotami.
Oprócz niesnasek w epopei “Nad Niemnem“ została także ukazana wartość tradycji oraz ciężkiej pracy. Pozytywistka jest przekonana, że jedynie dzięki tym ideom można szczęśliwie egzystować w niespokojnych czasach.
Tym, dla których moralne hasła nie są istotne powieść prezentuje inne tematy. Jest to problem rodzącej się miłości między Janem Bohatyrowiczem, a dziewczyną z Korczyna. Na samym początku na ich ścieżce do spełnienia tworzy się wiele barier, między innymi panna Orzelska nie umie pracować fizycznie, jednak w zakończeniu cała historia kończy się szczęśliwie, a Jan i Justyna decydują związać się.