W rodzimej tradycji literackiej ważne miejsce wyznaczają epopeje narodowe. Prócz najbardziej znanej, którą stanowi “Pan Tadeusz” znajdziemy także odmienną publikację, która zawiera paradygmaty tego ponadczasowego gatunku. “Nad Niemnem” Orzeszkowej to lektura, która została stworzona w pozytywizmie. Prezentuje ona obszerną panoramę życia ziemiaństwa.
Najdokładniej ukazani bohaterowie to mieszkańcy dworku szlacheckiego w Korczynie. Po powstaniu styczniowym bez przerwy obcują z problemami pieniężnymi. Jednak ich dworek nierzadko odwiedzają majętniejsi znajomi i członkowie arystokratycznych rodów. Obok właścicieli majątków pisarka przedstawiła też pozycję biednej – której bliżej do chłopów niż szlachty. Mimo trudnej sytuacji nauczyli się być wdzięcznym za proste życie, a na pewno kochają swój kraj.
Oprócz konfliktów w książce “Nad Niemnem“ została także przedstawiona istota kultywowania tradycji oraz wytężonej pracy na roli. Autorka jest przekonana, że tylko dzięki tym ideom można godnie egzystować w niespokojnych czasach.
Dla tych, dla których etyczne wskazówki nie są istotne książka przedstawia odmienną tematykę. Jest to temat rodzącej się namiętności między przedstawicielem bohatyrowickiego zaścianka, a Justyną Orzelską. Na samym początku na ich ścieżce do szczęścia tworzy się wiele barier, między innymi panna z dobrego domu nie przywykła pracować fizycznie, jednak pod koniec opowiedziana historia kończy się szczęśliwie, a młodzi wyznają sobie miłość.