Kilkunastu znawców literatury polskiej myśli, że najbardziej reprezentatywną polską książką jest “Lalka” Prusa. Pisarz w tym wielowątkowym dziele zaprezentował dzieje najważniejszego bohatera ukazane na tle stolicy Polski.
Najistotniejszy wątek to miłość, która wiąże Stanisława Wokulskiego i próżna młodą damę. Wokulski jest kupcem wywodzącym się z rodziny szlacheckiej, natomiast Izabela urodziła się w arystokratycznej rodzinie. Ich planowany związek byłby mezaliansem. Pomimo tego główny bohater poświęca wszystkie swoje wysiłki aby zebrać duży majątek i za jego sprawą spełniać wszelkie potrzeby Izabeli Łęckiej.
Kolejnym ważkim powieściowym tematem jest przedstawienie polskiego społeczeństwa egzystującego w Warszawie. Przedstawieni są zarówno arystokraci, szlachta, mieszczanie jak i biedota. Obok krajan w lekturze występują inne narodowości – np. Rosjanie. Twórca powstrzymuje się od nieobiektywnych sądów, stara się pokazać realny wizerunek mniejszości, z jej mankamentami i zaletami.
Innym tematem powieści “Lalka“ jest Warszawa. Uważa się ją nawet za oddzielnego bohatera. Pisarz pokazuje zarówno dzielnice i obręby przebywania arystokracji, np. Łazienki, jak i biedoty miejskiej, t.j. Powiśle. Szczegółowo prezentuje warszawskie obszary, ich wygląd i mieszkańców. Prócz stolicy Kongresówki doszukamy się także także obraz zachodniej stolicy, a także domu Prezesowej w Zasławku.