Obecnie studia studia doktoranckie są trzecim stopniem procesu bolońskiego. Umożliwiają uzyskanie wykształcenia w określonej dyscyplinie nauki, a także przygotowują do samodzielnej działalności badawczej i kreatywnej. Ponieważ na studia doktoranckie przyjmowane są osoby dorosłe zazwyczaj mają one już określone plany. To sprzyja świadomym wyborom, które z pewnością przyniosą efekt w przyszłości.
Konsekwencją reformy szkolnictwa wyższego jest niepewny status uczestników studiów doktoranckich w Polsce. Doktoranci nie są bowiem ani studentami, ani pracownikami naukowymi. Jest to rezultat starcia się dwóch tradycji organizacji tego typu studiów: kontynentalnej i anglosaskiej. W systemie anglosaskim doktorant jest studentem, a na studia doktoranckie można złożyć podanie już po zdobyciu tytułu licencjata. Nadanie tytułu magistra następuje wtedy w trakcie studiów doktoranckich. Natomiast w tradycji kontynentalnej, wzorowanej na rozwiązaniach niemieckich, doktorant jest naukowcem, a studia szykują go do pracy na uczelni