Prace maturalne są elementem ustnego egzaminu maturalnego z polskiego analizowaną przez egzaminatorów. Dodatkową częścią matury ustnej jest dialog egzaminowanego z komisją dotycząca treści prezentacji maturalnej i literatury.
Praca maturalna polege na publicznym i ustnym przedstawieniu wybranego przez egzaminowanego tematu pracy. Temat prezentacji powinno się zaprezentować w sposób jak najbardziej kompletny, logiczny oraz rzeczowy. Trafny dobór tematu i sposobu jego przekazania pozwala na pokazanie indywidualnych zamiłowań oraz pasji. Istnieje możliwość wysunięcia propozycji indywidualnego tematu, który obligatoryjnie musi jednak wcześniej zaakceptować polonista, a po jego zgodzie Okręgowa Komisja Egzaminacyjna zatwierdzająca szkolny spis tytułów prezentacji.
Za odpowiedź ustną można spodziewać się otrzymania maksymalnie 20 punktów. Placówka szkolna ma obowiązek zapewnić oprzyrządowanie konieczne do pokazania materiałów dodatkowych dostarczonych uprzednio przez maturzystę. W trakcie pokazywania pracy maturalnej maturzyście nikt nie ma prawa przeszkadzać uwagami lub pytaniami. Członkowie komisji egzaminacyjnej będą zwłaszcza badać sztukę komunikacji werbalnej oraz umiejętność organizowania pracy.
Umiejętność organizowania warsztatu opiera się na zaplanowanej i logicznej kompozycji pracy – odpowiednim rozdziale zawartości na wstęp, rozwinięcie oraz zakończenie. Ważne jest pokazanie komisji egzaminującej bezbłędnego zrozumienia tematu i uargumentowanie określonego problemu.
Na ukształtowanie pracy maturalnej jest wiele miesięcy, więc powinno się należycie zaplanować następujące po sobie etapy pracy nad nią. Przygotowanie zrealizowanego tematu wymaga rozważenia, zebrania potrzebnych artykułów, czasu na napisanie, a w następnej kolejności nauczenie się poprawnego wygłoszenia tematu prezentacji.