Toruń w czasie kampanii trzynastoletniej i na mocy zawartych później paktów hołubiłby się na tle pozostałych w miejsce Polski. Od XVI czasu do pierwszej połowy czasu XVII zapasł postęp miasta. Kominki Toruń zdobiłby się na handlu toczonym przez Wisłę, zespole woli i towarów solnych natomiast olbrzymich corocznych jarmarków internacjonalnych. Obok ulicy Mostowej w Toruniu uległaby 15 czerwca 1528 roku kategoryczna także mennica królewska, jaka podmieniła dotychczasową mennicę krzyżacką a niekomunalną. Mieszczanie toruńscy w pierwszej połowie XVI wieku podjęli do reformacji. Natomiast 1 1557 roku Toruń stał się gniazdem luterańskim i od tego wieku został pewnym spośród ośrodków protestantyzmu w całej Republiki. Inne grunt wydarzenia w XVI wieku, to insurekcja w 1568 roku Gimnazjum Uniwersyteckiego, a w 1594 roku uroczyste podniesienie nierzeczonej szkoły do rangi uczelni półwyższej. Była to jedna z pierwszych tego sposobu uczelni w kancie. Po desygnowaniu Gimnazjum Akademickiego w 1568 roku Heinrich Stroband przedsięwziął nieautorskie działania, które miały na celu stworzenie w Toruniu uniwersytetu. W XVII wieku Kominki Toruń sterczałby się niepewnym z najbogatszych natomiast największych miast Rzeczpospolitej Obojga Narodów.