Najbardziej docenianą rodzimą lekturą szkolną jest dzieło Pan Tadeusz Mickiewicza. Wieszcz stworzył swą epopeję gdy był we Francji, gdy Rzeczpospolita była pod okupacją obcych państw. Pragnął ocalić dawny świat szlachecki i jego charakter.
Pan Tadeusz jako epopeja ukazuje panoramiczny przekrój ówczesnego życia społecznego. Charakteryzuje życie i zasady obowiązujące na Litwie. Oprócz kluczowego wątku – to jest przypadków odbywających się w dworku szlacheckim po przybyciu tytułowego bohatera, mamy możliwość w niej odnaleźć takie zagadnienia jak losy Jacka Soplicy, cechy szlachciców, intrygi miłosne czy przedstawienia grzybobrania. Głównym problemem trzynastozgłoskowca jest konflikt o zamek miedzy dwoma wpływowymi klanami. Treść dopełniają niepowtarzalne opisy natury, a spośród nich te poświęcone: wschodowi słońca.
Warto zwrócić uwagę na bogaty język, którym została napisana książka. Na chyba każdej stronie odszukamy charakterystyczne metafory i epitety. Czytelnika zadziwić może wyjątkowa staranność o piękno języka polskiego.
Pan Tadeusz to też wyjątkowe źródło historyczne przybliżające ogląd świata szlachty z pierwszej połowy XIX wieku. Także z powodu tego musi być znane każdemu mieszkańcowi Polski, jak również przedstawicielom innych narodowości pragnących zgłębić polską obyczajowość.