Prace na maturę ustną są częścią ustnej matury z języka polskiego ocenianą przez komisję egzaminacyjną. Dodatkową częścią egzaminu ustnego jest dialog maturzysty z zespołem egzaminacyjnym odnosząca się do tematu pracy maturalnej i bibliografii.
Praca maturalna opiera się na publicznym i ustnym zaprezentowaniu wybranego przez zdającego tematu. Temat prezentacji powinno się prezentować w sposób jak najbardziej całościowy, spójny oraz rzeczowy. Właściwy wybór tematu i strategii jego ujęcia pozwala na zaprezentowanie indywidualnych zamiłowań oraz pasji. Dopuszcza się możliwość wysunięcia propozycji indywidualnego tematu, który obligatoryjnie musi jednak wcześniej zaaprobować polonista, a w następnej kolejności Okręgowa Komisja Egzaminacyjna potwierdzająca szkolny spis tematów prezentacji.
Za wypowiedź ustną można uzyskać maksymalnie 20 punktów. Szkoła musi zapewnić akcesoria niezbędne do zaprezentowania materiałów pomocniczych dostarczonych uprzednio przez zdającego. W trakcie przedstawiania pracy maturealnej z języka polskiego egzaminowanemu nikt nie może przeszkadzać komentarzami lub zapytaniami. Członkowie komisji egzaminacyjnej będą przeważnie badać sztukę komunikacji werbalnej oraz zdolność organizowania pracy.
Zdolność organizowania pracy bazuje na przemyślanej i logicznej kompozycji prezentacji maturalnej – odpowiednim rozdzieleniu zawartości na wstęp, rozwinięcie oraz zakończenie. Ważne jest pokazanie komisji poprawnego poznania tematu i uargumentowanie postawionej tezy.
Na ukształtowanie pracy maturalnej jest sporo czasu, więc powinno się właściwie przemyśleć kolejne etapy pracy nad nią. Przygotowanie zrealizowanego tematu wymaga przemyślenia, poszukania potrzebnych treści, czasu na ich opracowanie, a w następnej kolejności nauczenie się poprawnego wygłoszenia tematu prezentacji.