Cytryniec chiński

Cytryniec chiński ( Schisandra chinensis Ball.) to lewoskrętne drzewiaste pnącze
z rodziny cytryńcowatych ( Schisandraceae Blume). Jest jednym z 12 gatunków
występujących we wschodniej i południowej Azji. Rośnie dziko w południowych Chinach
i na Dalekim Wschodzie. Sadzony jest w parkach i ogrodach europejskiej części
Rosji. Jego pędy dorastają do 10-15 m, są ciemnobrunatne, giętkie wiją się, ścielą się
albo wspinają po naturalnych podporach. Posiada liście skrętoległe z ogonkiem, eliptycznie
albo odwrotnie jajowate, zaostrzone. Osadzone są pęczkami na krótkopędach. Pod
spodem są słabo owłosione. Po roztarciu miło pachną.
Cytryniec chiński jest rośliną dwupienną. Posiada kwiaty jednopłciowe białe albo
kremowe, nierzadko różowawe, zwisające, o średnicy 1,5 cm, Zebrane po 2-5 na różowoczerwonych
szypułkach. Kwiaty męskie posiadają w znaczącej liczbie sytuacji pięć pręcików. Kwitnienie
przypada na maj i początki czerwca. Ze względu na swój niecodzienny widok znajduje też zastosowanie w dekoratorstwie i florystyce jako podstawa prac takich jak: bukiety ślubne, butonierki czy bukiety okolicznościowe.
Owoce – jagody, kuliste, ciemnoczerwone, soczyste mają średnicę 1 cm. Dojrzewają
we wrześniu i w październiku. Dno kwiatowe w czasie dojrzewania silnie się
wydłuża. Produkuje się groniastopodobny owocostan z 10-40 owockami o swoistym
smaku, nieco przypominającym cytrynę. Owocki posiadają po 1-2 nasiona błyszczące, nerkowate,
żółte albo jasnopomarańczowe ( po przechowaniu brązowoochrowe z mocną
łupiną). Masa 1000 nasion wynosi 16-26 g. Oprócz owockami i liśćmi również kora łodyg
i korzeni ma specyficzny cytrynowy zapach.

Cytryniec chiński jest cenną rośliną leczniczą, technologiczną, konsumpcyjną i
ozdobną. Do celów leczniczych wykorzystywane są pędy, owoce i nasiona. Sok owoców
zawiera: 1,pięć % cukrów, 8,5-9,8 % kwasów organicznych oraz ponad 30 mg% witaminy
C. Owoce z powodzeniem mogą zastępować cytrynę. Nasiona posiadają: mniej więcej
0,012 % schizandryny i schizandrolu, 0,03 witaminy E, oraz nieomalże 40 % tłuszczu.
Jagody cytryńca zwiększają zdolność do pracy umysłowej i fizycznej. Usuwają
zmęczenie i zaostrzają widzenie w ciemności. Z owoców można sporządzać konfitury,
dżem, napoje chłodzące, a w cukiernictwie nadzienie do cukierków. Sok bywa używany
jako dodatek smakowy do win. Z kory i liści można sporządzać herbatę.
Cytryniec jest wytrzymały na surowe okoliczności klimatyczne. Lubi gleby mało ważące i
nie znosi gleb ciężkich i wysokiego poziomu wody gruntowej. Nie jest odporny na suszę.
Jest rośliną światłolubną, dlatego nie należy go sadzić w cieniu.
Uprawia się go w szpalerze przy podporach, w kształcie dużej litery T. Podpory
muszą mieć wysokość 3-3,pięć m. Ustawia się je co 6-8 m. Poprzeczki łączy się drutem.
Siewki sadzi się w dwóch rzędach odległych o 1 m (pod drutem), a w rzędzie co 60-70
cm naprzemianlegle. Odległość między szpalerami powinna wynosić 2-2,pięć m. Do drutu
nad sadzonkami przymocowuje się pionowe sznury, po których pędy pną się do góry.
Zaczyna owocować po 4-5 latach po posadzeniu.
Rozmnaża się go z nasion. Najlepiej wydobyć je wprost po zbiorze owoców.
Wysiać w rowki odległe od siebie co 20 cm, wówczas nasiona przejdą stratyfikację
w glebie. Głębokość siewu powinna wynosić mniej więcej 1,5-2,0 cm. Na miejsce stałe
przesadza się dopiero 2-3 letnie siewki. Zagony z siewkami należy podlewać. Dobrze
także jest ściółkować międzyrzędzia torfem.
Łatwiej jest zdobyć nowe rośliny cytryńca przez rozmnażanie wegetatywne,
czyli sadzonki zielne, odkopanie kawałka bryły korzeniowej, czy zrobienie odkładu jak
w przypadku winorośli lub porzeczek. Szkółki prowadzą sprzedaż ukorzenionych sadzonek,
w bardzo wielu sytuacjach z dużą bryłą korzeniową w doniczce.

 

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.